Rosse woelmuis
Lief natuurdagboek,
De zomer was hier heel erg rustig. De meeste studenten hadden de lessen afgerond of gingen terug naar hun ouders. Een maandje later overspoelden ze de campus weer. Dat betekende feestjes, filmavonden, kampvuur en noem het verder maar op. Vooral in mijn studentenhuis is het altijd gezellig. Samen met mijn acht huisgenoten woon ik in het huis met de grootste woonkamer en fijnste bank. De voordeur staat altijd open, dus er is altijd gezelligheid. Naast deze drukte ben ik ook volop bezig met mijn eigen afstudeeronderzoek. Tussen alle feestjes door was ik elke ochtend en avond in het bos of het weiland te vinden om woelmuizen te vangen. Deze gevangen woelmuizen dienen als data voor het beantwoorden van mijn hoofdvraag: Wat is het effect van parasieten op de populatie dynamiek van woelmuizen? In dit verhaal ga ik niet veel dieper in op mijn leven in Evenstad maar neem ik je jullie even mee in de wereld van de woelmuizen.
Het lijkt me goed om te beginnen met een uitleg over de woelmuis. Binnen de muizenwereld heb je drie typen muizen: ware muizen, woelmuizen en spitsmuizen. Onder de ware muizen behoren zoals de bosmuis en de huismuis. Deze soortgroep heeft grotere oren en achterpoten en bovendien een veel langere staart dan woelmuizen. Woelmuizen hebben daarentegen vaak een rolrond lichaam, kleinere achterpoten en met vacht bedekte oren. De spitsmuis heeft weer een spitse neus zoals de naam al doet vermoeden. In tegenstelling tot de andere soorten zijn spitsmuizen geen knaagdieren maar echte rovers. Geen slak of klein insect is veilig voor de vlijmscherpe tanden van de spitsmuis.
Helaas hebben muizen een slechte naam en worden ze vaak gezien als ongedierte en verspreiders van ziektes. Doordat ik helemaal in de wereld van de woelmuizen dook, kwam ik erachter dat de (woel)muis ook wel gezien wordt als het hart van een ecosysteem. Muizen vormen met meer dan vijftig procent een groot deel van de energiestroom, terwijl alle elanden, beren en wolven bij elkaar voor ongeveer twaalf procent zorgen. Om dit wat simpeler uit te leggen: een groot deel van de voedselvoorziening in de natuur bestaat uit muizen. Een muis eet een plant, de vos eet de muis enzovoort. Woelmuizen hebben een bijzonder effect want elke drie à vijf jaar heb je een muizenjaar. Het aantal woelmuizen kan dan oplopen tot tien keer zoveel muizen als normaal. Dat betekent meer voedsel voor vossen, uilen en kleine marterachtige, maar ook veel meer vraat aan planten en verspreiding van zaden. Het effect van een muizenjaar kun je goed zien aan de ruimte die ontstaat!
Het vreemde aan deze muisjaren is dat ze erg regelmatig zijn. Waarom is dit zo? Veel ecologen, waaronder ik, zijn met dit vraagstuk bezig. Ik focus me vooral op het effect van parasieten in dit verhaal. Mijn onderzoek focust zich op twee soorten in het bijzonder: de Rosse woelmuis en de Noordse woelmuis. Om mijn data te verzamelen ben ik ongeveer acht dagen per maand buiten te vinden om ze te vangen. Natuurlijk maak ik gebruik van ‘life traps’ zodat de woelmuizen niet overlijden. Twee maal per dag worden er ongeveer honderdvijftig allen gecontroleerd. Ook worden alle gevonden woelmuizen gemeten, gewogen, gesekst en bepaald op leeftijd. Nadat dit is gebeurd wordt de woelmuis eventueel voorzien van een chip zodat deze bij de volgende vangst weer te herkennen is. Ik ben hier in totaal ongeveer acht uur per dag mee bezig.
Noordse woelmuis 
Rosse woelmuis 
Rosse woelmuis
Dit is slechts een tipje van de sluier en ik zou nog een veel langer verhaal kunnen maken. Om het wat behapbaar te houden wil ik het toch hierbij laten. Mocht je nog meer willen weten over dit onderwerp, dan je mag me altijd een berichtje of mailtje sturen.
Geschreven door: Bastiaan van Gemert
Bastiaan van Gemert is een enthousiaste jongen die van kinds af aan al natuurfotograaf wilde worden. Hij vindt het daarom ook erg leuk om zijn verhalen en foto’s met iedereen te delen. Met zijn beelden en verhalen wil hij laten zien hoe bijzonder en mooi de natuur is.
